Türkiye’nin dört bir yanından toplanan 107 bin çeşit tohum, 2010 yılında Ankara’da kurulan Tohum Gen Bankasında, -18 C° “uzun dönem odalarında” 100 yıl saklanabilecek şekilde muhafaza edilmektedir.
Yabancı tohum bağımlılığını azaltmak amacıyla yapılan ıslah çalışmalarıyla, doğal şartlara ve hastalıklara dayanıklı, verim ve kalitesi yüksek çeşitler geliştirilmektedir. Hububat ve bakliyat gibi birçok tohumda %100 yerli çeşitler geliştirilip, patentleri alınmıştır.
Yapılan çalışmalarla artık ~650.000 ton yerli tohum kullanılmaya başlanmıştır. Sadece buğdayda bile binin üzerinde çeşit tescil ettirilmiştir. Yapılan tüm bu çalışmalarla tohumda artık hiçbir ülkeye bağımlılığımız kalmamıştır.
Seralarda ise 2010’a kadar tohumların %90’ı yabancı, %10’ı yerli iken bugün bu oran %50 – %50’ye yaklaşmıştır. Yine olası kuraklık dönemi göz önünde bulundurularak bu şartlara dayanıklı 12 çeşit buğday ve arpa tohumu geliştirilmiştir.
Yalan: 5553 sayılı kanunla yerli tohumun yasaklandığı ve ithal tohum kullanmayana Devlet desteğinin verilmeyeceği.
Doğru: Sertifikalandırılmayan/kayıt altına alınmayan tohumların satışının yasaklanması ve sertifikasız tohumlara destek verilmemesi.
Türkiye, stratejik tohum sektöründe (tohum, fide, fidan) kendi kendine yeten nadir ülkelerden biridir. Tahıl ihtiyacının %70’i, baklagillerin %97’si, çayır-mera ve yem bitkilerinin yüzde 92’si ve sebzelerin %60’ı milli tohumlarımızdan karşılanmaktadır.
Mısır, ayçiçeği, şeker pancarı, pamuk ve patates gibi ürünlerde tohum yerlileştirme çalışmaları gün geçtikçe artan ülkemizde, 91 ülkeye tohum ihracı gerçekleştirilmekte. Bunun dışında İsrail’den tohum ithalatı 2019 yılında sadece 12 milyon Dolar mertebesinde kalmıştır.
Sertifikalı tohum üretimi:
- 2008 yılında 290.000 ton
- 2019 yılında 1.135.000 ton
Sertifikalı fidan üretimi:
- 2008 yılında 21.000.000
- 2019 yılında 102.800.000
Üretilen fidanların %40’ı ihraç edilmekte.
Sebze fidesi üretimi son 10 yılda 100 kat artarak, 2019 yılında 4 milyar adete yükseldi. Böylelikle örtü altı sebze üretimi fide ihtiyacının tamamı yurt içinden karşılanıyor. Türkiye’de bunan 900 tohum sanayi firmasının 841’i yerli.
Atıl arazilerin üretime kazandırılması maksadıyla tespiti yapılan Erzincan, Bingöl, Erzurum, Kars, Kayseri, Muş ve Sivas’taki 14.000 dekar Hazine arazilerinin il müdürlüklerine tahsisi sağlanarak, çiftçiye ücretsiz arazi verilecek.
Malatya’da Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü’nce geliştirilen ve “Battalgazi Arpa Tarımı ile Büyüyor” projesiyle toprakla buluşturulan yerli ve milli “Burak” ve ”Tosun Bey” isimli arpa cinsleri, 2,5 kat daha fazla verim gösterdi. Ülkemizin saman üretimi yıllık 25 milyon ton olup, hayvancılıkta 15 milyon ton tüketilmektedir. Daha önceki yıllar birer kez 5.000 ton ve 9.000 ithal edilmişken, 2019 yılında sadece 150 kg ithal edilip, 7.000 ihraç edilmiştir.
Türkiye’nin Tarımsal Gayri Safi Yurtiçi Hasılası (TGSYH)
- 2002 yılı 24 milyar $
- 2018 yılı 44 milyar $
Bazı ülkelerin Türkiye ile Tarımsal Gayri Safi Yurtiçi Hasılası (TGSYH) kıyası 2018
- Fransa: 45 mil. $
- Türkiye: 44 mil. $
- İspanya: 37 mil. $
- Hollanda: 15 mil. $
- İsrail: 4 mil. $
Türkiye, tarımsal ürünlerde net ihracatçı konumundadır.
- 2002 yılı 3,8 milyar $
- 2018 yılı 17,7 milyar $
Tarımda bazı destek projeleri; IPARD, KKYD (sera, işleme, depolama), Genç Çiftçi Projesi, Kırsal Dezavantajlı Alanlar Kalkınma Projesi (45 ilçe 2162 köy), Leader Projesi. Türkiye’nin 2019 yılında tarımda dış ticaret fazlası 5,3 milyar Dolar olup, 48,5 milyar Dolar’lık Tarımsal Gayri Safi Yurtiçi Hasılası (TGSYH) ile Avrupa’da liderliğe yükselmiştir. Türkiye ayrıca, 193 ülkeye, 1.827 çeşit tarımsal ürün ihraç etmektedir.
Dünya Tarımsal Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Sıralaması
- Çin 991 milyar $
- Hindistan 375 milyar $
- Amerika 175 milyar $
- Brezilya 129 milyar $
- Endonezya 128 milyar $
- Nijerya 85 milyar $
- Rusya 69 milyar $
- Pakistan 68 milyar $
- Arjantin 67 milyar $
- Türkiye 56 milyar $
Kaynak: The World Factbook
Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesince başlatılan ıslah çalışmayla ‘Narlı’ ve ‘Vezir’ adlı, içindeki esrar miktarı oranı yüzde 1-5’ten binde 2’ye düşürülen yeni çeşit yerli kenevir tohumları üretildi. Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü tarafından, toprağa daha uyumlu ve hastalıklara dirençli pamukta 5, buğdayda 3 ve arpada 2 çeşit yeni yerli tohum geliştirdi.
Sırasıyla;
- C 92, GAPKOD 602, Şöhret, Türkoğlu, Öner 513
- Şahika, Simge, Karmen
- Güldeste, Ay
Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilen “Taner” isimli buğday, %15 verim artışıyla dekarda 350 kilogram verim ve 261 alveograf değeriyle ekonomiye yıllık 1 milyar dolardan fazla katkı sağlaması beklenmekte.
Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından tamamen yerli ve milli imkanlarla 13 yıldır yürütülen ıslah çalışmaları sonucunda, buğday pas hastalıklarına (sarı pas, kara pas ve kahverengi pas), küllemeye ve yatmaya karşı dayanıklı ekmeklik buğday “Kirve” geliştirildi.
Türk mühendisleri 6 yıl boyunca 100’den fazla kurak bölgede yetişen bitkileri inceleyerek, havadaki sisi herhangi bir enerji kullanmadan suya dönüştürebilen “nano sentetik malzeme” geliştirerek dünyada bir ilke imza attı (24 saatte elde edilen su miktarı 2,5 litre).
Konya’da Yeni Devreye Alınan Dairesel Tarlalar
Sakarya Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilen yerli ekmeklik buğday “Halis”, dekarda 1043 kilogram gibi yüksek bir verimin yanı sıra enerji, protein, hektolitre değerleri ve hastalıklara dayanıklılığı ile tarım sektörüne kazandırıldı.
Niğde Patates Araştırma Enstitüsü, yapmış olduğu çalışmalar sonucu hem sanayilik, hem parmak patates hem de cipse uygun, Y virüs hastalığına ve siğil hastalığına dayanıklı 10 adet yerli ve milli patates çeşidini tarımına kazandırdı.
Türkiye’de en fazla silajlık mısırın yetiştiği İzmir Torbalı’da yeni tasarruflu damlama sulama yöntemiyle hasat yılda iki katına çıkartılmıştır.
Türk Çayı İhracatı Yüzde 43 Arttı
Türkiye’den yılın 7 aylık döneminde yapılan çay ihracatı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 43 artarak 9 milyon 131 bin 405 dolara ulaştı.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansı tarafından Kangal köpeği ırkının korunması amacıyla Sivas’ta Kangal Köpeği Üretim, Eğitim ve Koruma Merkezi kurulacak. 2021 yılında hizmete girmesi planlanan merkezde her yıl 400 safkan Kangal köpeğinin üretilmesi planlanıyor.
Türkiye’nin su ürünleri üretimi 2019 yılında, bir önceki yıla göre yüzde %33 artışla 836.500 ton’a yükseldi. Bunun %45’ini yetiştiricilik ürünleri oluşturmakta.
Yerli tohumların korumaya alınması maksadıyla halkın ve çiftçilerin elinde bulunan 1131 ata tohumu Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde muhafazaya alındı. Mısır, kabak, barbunya, biber, domates, lahana, maydanoz ve terenin aralarında bulunduğu 452 tohumun da ekimi yapıldı.
Boş olan Hazine arazileri, çiftçilere 10 yıllığına kiraya verilecek. İlk yıl kira bedeli, taşınmazın rayiç bedelinin yüzde 1.5’i olacak.
Türkiye hububat sektörü ihracatı ağustos ayında bir önceki yılın aynı ayına kıyasla %13,37 oranında artarak 545 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Türkiye’nin tarım ihracatı yılın 8 ayında 2019’un aynı dönemine göre %4,5 artarak 14,9 milyar dolara yükseldi.
Yerli ve Milli Tohum ‘Hüseyinbey’ Rekor Kırdı
Uzun yıllar süren ıslah çalışmaları sonucunda geliştirilen yerli ve milli tohum çeşidi “Hüseyin Bey’in” kullanıldığı Çorum’daki buğday tarlasından bir dekardan 1 ton 730 kilogram verim elde edildi.
Türkiye’nin buğday üretimi, yılda ~21 milyon ton olup, iç tüketimi ~19 milyon ton seviyesindedir. Ülkemiz buğday üretiminde kendi kendine yeten bir ülkedir. Bunun dışında; 2019 yılının ilk 4 ayında 679 milyon $ buğday ithal edip, 960 milyon $ işlenmiş buğday ürünü ihraç etmiştir.
Türkiye, buğday üretiminde dünyada ilk 10’da olup, işlenmiş buğday üretimi; un ihracatında dünyada birinci, makarna ihracatında dünyada üçüncü sırada yer almaktadır. Un ihracatı son 10 yılda 2 katına, makarna ihracatı ise 6 katına artmıştır.
Nohutta net ihracatçı konumunda olan Türkiye, yılın ilk 7 aylık döneminde 13.000 ton nohut ithal ederken, 75.600 ton nohut ihraç etmiştir.
Türkiye, pamuk üretimiyle dünyada 7. sıradadır. Aynı şekilde 62 tekstil ArGe merkezi, 188 ülkeye ihracat ve 1.100 tekstil şirketiyle dünyada 7. sırada olduğu tekstil üretimi için ihtiyaç duyduğu fazla pamuğu yurt dışından ithal etmektedir.
Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Kenevir Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilen Türkiye’nin ilk yerli ve milli kenevirleri olma özelliğine sahip ‘Narlı’ ve ‘Vezir’ hasada hazır.
Konya genelinde alternatif tarım ürünlerinin ekimini teşvik ederek ürün yelpazesini çoğaltmayı hedefleyen Konya Büyükşehir Belediyesinin, Meram ve Akören’deki üreticilere dağıttığı yerli ve milli susam tohumlarının ilk hasadı gerçekleştirildi.
Türkiye, tarımda kendi kendine yetebilen 7 ülkeden biridir. Hatta; “kişi başına düşen günlük kalori arzı” bazında 5. sıradadır. Diğerleri: Avusturya, ABD, Belçika, Kuveyt, Yunanistan ve İrlanda’dır. Türkiye dünya üretiminde fındık, incir, kayısı, kirazda 1. sıradadır.
Kestane, karpuz, kimyonda 2. sırada. Elma, çilek, salatalık, fıstıkta ise 3. durumda. Fasulye, nohut, zeytin, çay, domates, patlıcan, ıspanak, ceviz, vanilya üretiminde de ilk 5’de yer alıyor.
Üzüm, portakal, şeftali, badem, limon, kivi, soğan, çavdar, arpa ve buğday ise ilk 10’da olduğu ürünlerin sadece bir bölümü. Türkiye dünyada toplam tarım üretiminde değer olarak ise 8. sırada. Üzerinde yer alan 7 ülke ise BRIC ülkeleri ile ABD, Endonezya ve Japonya’dır.
OYAK’ın tarım ve hayvancılık şirketi Hektaş, TAGEM’e bağlı Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü ve TÜBİTAK iş birliği ile hayata geçirdiği proje ile pamuk üreticilerinin yerli pamuk tohumları ile üretim yapmaları sağlanacak.
Zile Özyurt ve Almus – Çevreli Köyleri’nde tamamlanan arazi toplulaştırma çalışmaları.
Konya’nın Altınekin ilçesinde 247.080 dekar arazide tamamlanan toplulaştırma çalışmaları.
